Η λατινική λέξη «salarium», προερχόμενη από το «sale», δηλαδή αλάτι, (στα αγγλικά, «salary»), είναι το γνωστό μας μαγειρικό άλας ή χλωριούχο νάτριο. Αποτελεί απαραίτητο συστατικό κάθε ζωντανού οργανισμού και παίζει σπουδαίο ρόλο στα βιολογικά φαινόμενα. Βρίσκεται διαλυμένο στο νερό της θάλασσας σε ποσοστό 2,7 - 3,8%. και στο νερό ορισμένων λιμνών, ακόμα και σε στερεή μορφή μέσα στη γη, όπως π.χ. στην Πολωνία, στην Αυστρία κ.λπ.
Ιστορική αναδρομή Είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούνταν από την αρχαιότητα και μόλις πριν από πενήντα χρόνια έχασε τη στρατηγική του σημασία. Επί αιώνες πολλοί λαοί έπρεπε να πολεμήσουν για να το προμηθευτούν. Συχνά υπήρχαν λαοί που το χρησιμοποιούσαν σαν νόμισμα, όπως π.χ. οι κάτοικοι της Θράκης, οι οποίοι πουλούσαν δούλους παίρνοντας σαν αντάλλαγμα αλάτι ή και οι Ρωμαίοι στρατιώτες, οι οποίοι αρχικά πληρώνονταν με αλάτι.
Κατείχε σημαντική θέση στη ζωή των λαών, στις συνήθειες, στη θρησκεία και στις παραδόσεις τους. Κατά τους αρχαίους Έλληνες συμβόλιζε τη φιλία και την αλληλεγγύη, επισφραγίζοντας με αυτό τις συμφωνίες τους. Επίσης το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες και στις προσφορές τους προς τους θεούς. Η κατεξοχήν όμως χρήση του αλατιού ήταν για τη συντήρηση των προϊόντων, και όχι για να δίνει γεύση στο φαγητό, όπως γίνεται σήμερα.
Σήμερα, χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας ανεύρεσης και εξαγωγής του, υπάρχει άφθονο σε όλες τις χώρες, εκτός από τη Σκανδιναβία, γιατί οι βόρειες θάλασσες δεν είναι ιδιαίτερα αλμυρές.
Ραφιναρισμένο ή ακατέργαστο; Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του ραφιναρισμένου θαλασσινού αλατιού και του ακατέργαστου θαλασσινού αλατιού. Το ραφιναρισμένο αλάτι είναι σχεδόν κατά 97,5% καθαρό χλωριούχο νάτριο. Το υπόλοιπο 2,5% αποτελείται από χημικές ουσίες: λευκαντικές, αντισυγκολλητικές, σταθεροποιητικές για το ιώδιο (στην περίπτωση ιωδιούχων προϊόντων). Σύμφωνα με το Εργαστήριο Χημικής Ανάλυσης της Νάντ (Γαλλία), το πραγματικό αλάτι, το μη ραφιναρισμένο θαλασσινό, περιέχει 70 από τις 84 ουσίες που υπάρχουν στο θαλασσινό νερό. Πέρα από το νάτριο και το χλώριο, στο θαλασσινό αλάτι υπάρχουν μεταλλικές «ακαθαρσίες» (θειικά, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, σίδηρο και ιχνοστοιχεία όπως το στρόντιο, μαγγάνιο, ιώδιο, ψευδάργυρος, φθοριούχα, ασήμι, βόριο, πυρίτιο, χαλκός και άλλα) ιδιαίτερα πολύτιμες για την υγεία. Αυτά δουλεύουν σε συνεργία μεταξύ τους και με άλλα μεταλλικά και βιταμίνες που υπάρχουν στο σώμα μας. Για παράδειγμα, για τη χρήση του ιωδίου (θυρεοειδής) έχουμε ανάγκη από το χαλκό, ενώ το μαγνήσιο, το μαγγάνιο και το κάλιο βοηθούν το πυρίτιο (οστά, συνδετικό). Λέγεται ότι αυτά τα στοιχεία, ιδίως τα ιχνοστοιχεία, είναι πιο σημαντικά από τις ίδιες τις βιταμίνες στην πρόληψη των ασθενειών. Με το ραφινάρισμα, αυτές οι «ακαθαρσίες» αφαιρούνται και πωλούνται χωριστά στη χημική βιομηχανία.
Προσοχή, όμως, δεν είναι όλο το αλάτι που βρίσκεται στο εμπόριο με την ένδειξη «θαλασσινό» πράγματι ακατέργαστο. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για ραφιναρισμένο θαλασσινό αλάτι. Το πραγματικό θαλασσινό αλάτι συλλέγεται με το χέρι, στεγνώνει στον ήλιο και στον άνεμο, έχει χρώμα ελαφρώς γκρίζο και μερικές φορές ρόδινο, αλλά ποτέ λευκό. Μπορεί να έχει διαφορετική κοκκοποίηση. Βάζοντας το δάχτυλο κάτω από την επιφάνεια αισθάνεται μία ορισμένη υγρασία. Περιέχει δεκάδες ουσίες. Αυτές οι ουσίες αποτελούν έως το 16% του βάρους του αλατιού. Το χαρακτηριστικό γκριζωπό χρώμα θα πρέπει να παραμείνει ακόμα κι όταν το επεξεργαζόμαστε εκλεπτυσμένα. Το διατηρούμε σε ένα καλά κλεισμένο δοχείο και δεν το αφήνουμε να ξεραθεί, γιατί τότε θα αφαιρεθεί το πολύτιμο περιεχομένό του σε οργανικό ιώδιο.
Το ιωδιούχο αλάτι Αναφερόμενοι στο ιώδιο, σας θυμίζω ότι το θεωρούμενο «ιωδιούχο αλάτι» δεν έχει καμία σχέση με το ακατέργαστο θαλασσινό αλάτι. Είναι απλώς ραφιναρισμένο αλάτι στο οποίο έχει προστεθεί ιώδιο.
Το ακατέργαστο θαλασσινό αλάτι είναι ιδανικό σε μια φυσική δίαιτα, με την έννοια ότι καταναλώνουμε τρόφιμα όσο το δυνατόν πιο κοντά στο πώς τα δημιούργησε η φύση. Η συμβολή σε Νάτριο θα εξισορροπηστεί από τα υπόλοιπα μεταλλικά στοιχεία, κάτι που δεν συμβαίνει με το ραφιναρισμένο αλάτι. Λίγο αλάτι για να δώσει γεύση στο πιάτο κάνει επομένως καλό, το σημαντικό είναι να μην υπερβάλλουμε. Η κανονική κατανάλωση λαχανικών και φρούτων αλλά και μερικών ψαριών και κρεάτων θα εξασφαλίσει το απαραίτητο κάλιο για να υπάρξει μια καλή σχέση Καλίου και Νατρίου που θα πρέπει να είναι πάνω από 5 προς 1.
Αν σήμερα ο σύγχρονος άνθρωπος λαμβάνει υπερβολικό αλάτι (περίπου 10-15 γρ. την ημέρα) δεν είναι εξαιτίας αυτού που προσθέτει σε σαλάτες, στο κρέας ή στις σούπες, αλλά αυτό που προσλαμβάνει από τα ήδη έτοιμα φαγητά από τη βιομηχανία τροφίμων που χρησιμοποιεί πάντα ραφιναρισμένο αλάτι και επομένως μη ισορροπημένο. Αυτό επιδρά σε μια κατανάλωση νατρίου που μπορεί να είναι διπλάσια του καλίου.
Πώς θα το βρούμε; Στα καταστήματα πώλησης βιολογικών προϊόντων μπορείτε να βρείτε ακατέργαστο θαλασσινό αλάτι.
Πώς θα το αναγνωρίσουμε; Έχει ένα χρώμα εντελώς διαφορετικό. Συνήθως είναι γκρίζο και έχει σίγουρα πιο αυθεντική γεύση!
Τα άτομα που ιδρώνουν πολύ (αθλητές, όσοι κάνουν χειρωνακτική εργασία, αλλά και όσοι έχουν την τάση για υπεριδρωσία, χωρίς να υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας) χρειάζονται περισσότερο αλάτι, για να αναπληρώσουν το νάτριο που χάνουν με τον ιδρώτα. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να καταναλώνουν μέχρι και 5 γρ. αλατιού την ημέρα.
Tips
Ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι διαλυμένο σε νερό είναι πρώτης τάξεως για να ξεπλύνετε (εξωτερικά) τα κουρασμένα μάτια ή φτιάξτε κομπρέσες για τα πρησμένα μάτια.
Μουλιάστε τα καινούργια κεριά σε αλατόνερο για λίγες ώρες και αφήστε τα να στεγνώσουν καλά πριν τα ανάψετε για πρώτη φορά. Όταν καίγονται δεν θα στάζουν.
Που και πού ρίξτε μία χούφτα αλάτι στο τζάκι την ώρα που καίει. Θα βοηθήσει στο να απομακρυνθεί η πίσσα που συγκεντρώνεται στο εσωτερικό της καμινάδας.
Ρίξτε λίγο αλάτι μέσα στα παπούτσια. θα απορροφήσει την υγρασία και τα παπούτσια σας δεν θα μυρίζουν άσχημα.
Η λατινική λέξη «salarium», προερχόμενη από το «sale», δηλαδή αλάτι, (στα αγγλικά, «salary»), είναι το γνωστό μας μαγειρικό άλας ή χλωριούχο νάτριο. Αποτελεί απαραίτητο συστατικό κάθε ζωντανού οργανισμού και παίζει σπουδαίο ρόλο στα βιολογικά φαινόμενα. Βρίσκεται διαλυμένο στο νερό της θάλασσας σε ποσοστό 2,7 - 3,8%. και στο νερό ορισμένων λιμνών, ακόμα και σε στερεή μορφή μέσα στη γη, όπως π.χ. στην Πολωνία, στην Αυστρία κ.λπ.
Ιστορική αναδρομή
Είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούνταν από την αρχαιότητα και μόλις πριν από πενήντα χρόνια έχασε τη στρατηγική του σημασία. Επί αιώνες πολλοί λαοί έπρεπε να πολεμήσουν για να το προμηθευτούν. Συχνά υπήρχαν λαοί που το χρησιμοποιούσαν σαν νόμισμα, όπως π.χ. οι κάτοικοι της Θράκης, οι οποίοι πουλούσαν δούλους παίρνοντας σαν αντάλλαγμα αλάτι ή και οι Ρωμαίοι στρατιώτες, οι οποίοι αρχικά πληρώνονταν με αλάτι.
Κατείχε σημαντική θέση στη ζωή των λαών, στις συνήθειες, στη θρησκεία και στις παραδόσεις τους. Κατά τους αρχαίους Έλληνες συμβόλιζε τη φιλία και την αλληλεγγύη, επισφραγίζοντας με αυτό τις συμφωνίες τους. Επίσης το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες και στις προσφορές τους προς τους θεούς. Η κατεξοχήν όμως χρήση του αλατιού ήταν για τη συντήρηση των προϊόντων, και όχι για να δίνει γεύση στο φαγητό, όπως γίνεται σήμερα.
Σήμερα, χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας ανεύρεσης και εξαγωγής του, υπάρχει άφθονο σε όλες τις χώρες, εκτός από τη Σκανδιναβία, γιατί οι βόρειες θάλασσες δεν είναι ιδιαίτερα αλμυρές.
Ραφιναρισμένο ή ακατέργαστο;
Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του ραφιναρισμένου θαλασσινού αλατιού και του ακατέργαστου θαλασσινού αλατιού. Το ραφιναρισμένο αλάτι είναι σχεδόν κατά 97,5% καθαρό χλωριούχο νάτριο. Το υπόλοιπο 2,5% αποτελείται από χημικές ουσίες: λευκαντικές, αντισυγκολλητικές, σταθεροποιητικές για το ιώδιο (στην περίπτωση ιωδιούχων προϊόντων). Σύμφωνα με το Εργαστήριο Χημικής Ανάλυσης της Νάντ (Γαλλία), το πραγματικό αλάτι, το μη ραφιναρισμένο θαλασσινό, περιέχει 70 από τις 84 ουσίες που υπάρχουν στο θαλασσινό νερό. Πέρα από το νάτριο και το χλώριο, στο θαλασσινό αλάτι υπάρχουν μεταλλικές «ακαθαρσίες» (θειικά, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, σίδηρο και ιχνοστοιχεία όπως το στρόντιο, μαγγάνιο, ιώδιο, ψευδάργυρος, φθοριούχα, ασήμι, βόριο, πυρίτιο, χαλκός και άλλα) ιδιαίτερα πολύτιμες για την υγεία. Αυτά δουλεύουν σε συνεργία μεταξύ τους και με άλλα μεταλλικά και βιταμίνες που υπάρχουν στο σώμα μας. Για παράδειγμα, για τη χρήση του ιωδίου (θυρεοειδής) έχουμε ανάγκη από το χαλκό, ενώ το μαγνήσιο, το μαγγάνιο και το κάλιο βοηθούν το πυρίτιο (οστά, συνδετικό). Λέγεται ότι αυτά τα στοιχεία, ιδίως τα ιχνοστοιχεία, είναι πιο σημαντικά από τις ίδιες τις βιταμίνες στην πρόληψη των ασθενειών. Με το ραφινάρισμα, αυτές οι «ακαθαρσίες» αφαιρούνται και πωλούνται χωριστά στη χημική βιομηχανία.
Προσοχή, όμως, δεν είναι όλο το αλάτι που βρίσκεται στο εμπόριο με την ένδειξη «θαλασσινό» πράγματι ακατέργαστο. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για ραφιναρισμένο θαλασσινό αλάτι. Το πραγματικό θαλασσινό αλάτι συλλέγεται με το χέρι, στεγνώνει στον ήλιο και στον άνεμο, έχει χρώμα ελαφρώς γκρίζο και μερικές φορές ρόδινο, αλλά ποτέ λευκό. Μπορεί να έχει διαφορετική κοκκοποίηση. Βάζοντας το δάχτυλο κάτω από την επιφάνεια αισθάνεται μία ορισμένη υγρασία. Περιέχει δεκάδες ουσίες. Αυτές οι ουσίες αποτελούν έως το 16% του βάρους του αλατιού. Το χαρακτηριστικό γκριζωπό χρώμα θα πρέπει να παραμείνει ακόμα κι όταν το επεξεργαζόμαστε εκλεπτυσμένα. Το διατηρούμε σε ένα καλά κλεισμένο δοχείο και δεν το αφήνουμε να ξεραθεί, γιατί τότε θα αφαιρεθεί το πολύτιμο περιεχομένό του σε οργανικό ιώδιο.
Το ιωδιούχο αλάτι
Αναφερόμενοι στο ιώδιο, σας θυμίζω ότι το θεωρούμενο «ιωδιούχο αλάτι» δεν έχει καμία σχέση με το ακατέργαστο θαλασσινό αλάτι. Είναι απλώς ραφιναρισμένο αλάτι στο οποίο έχει προστεθεί ιώδιο.
Το ακατέργαστο θαλασσινό αλάτι είναι ιδανικό σε μια φυσική δίαιτα, με την έννοια ότι καταναλώνουμε τρόφιμα όσο το δυνατόν πιο κοντά στο πώς τα δημιούργησε η φύση. Η συμβολή σε Νάτριο θα εξισορροπηστεί από τα υπόλοιπα μεταλλικά στοιχεία, κάτι που δεν συμβαίνει με το ραφιναρισμένο αλάτι. Λίγο αλάτι για να δώσει γεύση στο πιάτο κάνει επομένως καλό, το σημαντικό είναι να μην υπερβάλλουμε. Η κανονική κατανάλωση λαχανικών και φρούτων αλλά και μερικών ψαριών και κρεάτων θα εξασφαλίσει το απαραίτητο κάλιο για να υπάρξει μια καλή σχέση Καλίου και Νατρίου που θα πρέπει να είναι πάνω από 5 προς 1.
Αν σήμερα ο σύγχρονος άνθρωπος λαμβάνει υπερβολικό αλάτι (περίπου 10-15 γρ. την ημέρα) δεν είναι εξαιτίας αυτού που προσθέτει σε σαλάτες, στο κρέας ή στις σούπες, αλλά αυτό που προσλαμβάνει από τα ήδη έτοιμα φαγητά από τη βιομηχανία τροφίμων που χρησιμοποιεί πάντα ραφιναρισμένο αλάτι και επομένως μη ισορροπημένο. Αυτό επιδρά σε μια κατανάλωση νατρίου που μπορεί να είναι διπλάσια του καλίου.
Πώς θα το βρούμε;
Στα καταστήματα πώλησης βιολογικών προϊόντων μπορείτε να βρείτε ακατέργαστο θαλασσινό αλάτι.
Πώς θα το αναγνωρίσουμε;
Έχει ένα χρώμα εντελώς διαφορετικό. Συνήθως είναι γκρίζο και έχει σίγουρα πιο αυθεντική γεύση!
Τα άτομα που ιδρώνουν πολύ (αθλητές, όσοι κάνουν χειρωνακτική εργασία, αλλά και όσοι έχουν την τάση για υπεριδρωσία, χωρίς να υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας) χρειάζονται περισσότερο αλάτι, για να αναπληρώσουν το νάτριο που χάνουν με τον ιδρώτα. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να καταναλώνουν μέχρι και 5 γρ. αλατιού την ημέρα.
Tips
Δημοσιογραφική Ομάδα του Υγεία & Ευεξία